Խորտակիչ հարված պետության ողնաշարին

Այն, ինչ տեղի է ունենում Հայաստանի հետ նիկոլի իշխանության տարիներին, այլևս հնարավոր չէ բնութագրել որպես պարզապես սխալներ, ձախողումներ կամ վատ կառավարման հետևանքներ։ Մենք գործ ունենք պետական ողնաշարի համակարգված քանդման հետ՝ գործընթաց, որը հարվածում է ոչ թե առանձին ոլորտների, այլ պետականության հիմքերին։

Պետության ողնաշարը բանակն է, դիվանագիտությունը, եկեղեցին, պատմական հիշողությունը, ինքնիշխանությունը և հանրային վստահությունը։ Եվ հենց այս բոլոր առանցքային հենասյուներն են, որ տարիներ շարունակ հետևողականորեն թուլացվել, նվաստացվել կամ ուղղակիորեն զոհաբերվել են քաղաքական կարճատեսության ու արտաքին օրակարգերին սպասարկելու մոլուցքի համար։

Բանակի ոչնչացում՝ որպես «խաղաղության» գին

44-օրյա պատերազմից հետո ոչ միայն չկատարվեց բանակի իրական վերակազմավորում, այլ շարունակվեց դրա բարոյահոգեբանական քայքայումը։ Զինվորականին դարձրել են մեղավոր, պարտության պատասխանատվությունը բաշխել են զոհվածների վրա, իսկ հաղթանակի գաղափարը՝ հռչակել վտանգավոր հնացած մտածողություն։ Պետություն, որը հրաժարվում է իր պաշտպանվելու կամքից, արդեն իսկ պարտված է՝ նույնիսկ առանց պատերազմի։

Դիվանագիտություն՝ առանց սուբյեկտության

Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը վերածվել է արձագանքող, արդարացվող և զիջող մեխանիզմի։ Երկիրը այլևս չի խոսում իր շահերի լեզվով, այլ ընդունում է իրեն թելադրված ձևակերպումները։ «Խաղաղության դարաշրջան» կոչվածը գործնականում նշանակում է պարտադրանքի լեգիտիմացում, իսկ ինքնիշխան որոշումների փոխարեն՝ կախվածություն արտաքին կենտրոններից։

Եկեղեցու և ազգային ինստիտուտների թիրախավորում

Պատահական չէ, որ հարվածի տակ են հայտնվել Հայ Առաքելական Եկեղեցին, պատմական խորհրդանիշները, ազգային հեղինակությունները։ Սա դասական մեթոդ է՝ պետության դիմադրողականությունը կոտրելու համար։ Երբ քանդում ես հավատը, հիշողությունը և արժեհամակարգը, հասարակությունը դառնում է կառավարելի զանգված, ոչ թե քաղաքացիական ազգ։

Հանրային վստահության քայքայում

Պետությունը գոյություն ունի այնքան ժամանակ, որքան քաղաքացին հավատում է դրա իմաստին։ Երբ իշխանությունը ստով, մանիպուլյացիայով ու վախով է կառավարում, երբ զոհերն արդարացվում են «այլընտրանք չկար»-ով, իսկ պարտությունը ներկայացվում է որպես փրկություն, հանրային վստահությունը ոչ թե նվազում է, այլ փլուզվում։ Իսկ փլուզված վստահությունը վերականգնվում է տասնամյակներով, եթե ընդհանրապես վերականգնվում է։

Անվերականգնելի՞, թե՞ դեռ ոչ

Այս հարվածները խորտակիչ են, որովհետև հասցվում են պետության կենսական օրգաններին։ Անվերականգնելի են դառնում միայն այն դեպքում, եթե հասարակությունը հաշտվում է դրանց հետ, ընդունում պարտությունը որպես նորմ և հրաժարվում դիմադրությունից՝ մտավոր, բարոյական ու քաղաքական։

Հայաստանը դեռ ունի մեկ հնարավորություն՝ վերադարձնել պետականության իմաստը։ Բայց դրա համար պետք է հրաժարվել պարտության փիլիսոփայությունից, անվանել իրերն իրենց անուններով և հասկանալ պարզ ճշմարտությունը. պետությունը չի կարող գոյատևել, երբ իր ղեկավարումը հիմնված է զիջման, ինքնախարազանման և ազգային արժանապատվության մերժման վրա։

Հ.Գ.

Պետության ողնաշարը կամ պահպանում են, կամ կոտրում։ Միջին տարբերակ չկա։

«Ճշմարտության Ձայն»-ի ՖԲ էջից

Մեկնաբանություններ